“I try to apply colors like words
that shape poems, like notes that shape music. ”
- Joan Miro
“Tôi cố gắng ghép các màu sắc [vào
bức tranh] giống như các từ tạo nên bài thơ, giống như các nốt tạo nên bản
nhạc” Joan Miro- Danh hoạ Tây Ban Nha thế kỷ 20
____________
Hội hoạ là môn nghệ thuật vô thanh.
Thế nhưng, với những danh hoạ như Joan Miro hay Picasso, tranh
vẽ của họ lại rộn vang âm thanh bởi những sắc màu mang đầy “tiếng” của cuộc
đời.
Ở Vương quốc Mithila ngày xưa, ngày nay bị chia đôi bởi biên
giới hai nước Nepal
và Ấn Độ, có một dòng nghệ thuật cổ xưa lại cất tiếng ca hát, mộng mơ như thế trước
cả Joan Miro và Picasso nhiều thiên niên kỷ. Dòng tranh dân gian Mithila hay
còn gọi là Madhubani, lấy theo tên một làng ngày ngay nằm ở bang Bihar thuộc India.
 |
| Ghép từ nhiều trích đoạn của các tranh Mithila |
Ngắm nhìn tranh
Mithila, người xem chừng như có thể thấy được những vũ điệu mê hồn của màu và
sắc, có thể nghe được tiếng nhạc lạc quan yêu đời của con người và thiên nhiên
Ấn Độ và có thể cảm được cái chính xác nhất là “Tâm Hồn Ấn Độ” - Soul of India,
mà không một dòng tranh nào của Ấn Độ có thể làm được.
Ngây thơ và hồn
nhiên.
Tranh Mithila phô
bày được cái “bản thể nguyên sơ” của tâm hồn con người. Phô bày được khoảnh
khắc đầu tiên con người xúc động trước Cái Đẹp và tìm cách lưu nó lại để thưởng
thức.
Tranh Mithila lại
còn phô bày được con đường tiến hoá của nghệ thuật đi từ giản đơn đến phức tạp
rồi cuối cùng giản dị hoá trở về với chính mình như thế giới trong đôi mắt trẻ
thơ; chỉ còn lại những vần thơ đầy màu sắc lay động cảm xúc của mọi trái tim yêu Cái Đẹp.
Tôi chạm trán lần đầu với nghệ thuật hội hoạ Mithila một
cách rất bất ngờ. Cuối tháng 11 năm 2006, sau khi đã ở Nepal được hơn một năm,
tôi mới hội đủ cơ duyên để làm một chuyến phiêu lưu nho nhỏ xuống vùng Nam
Nepal giáp giới Ấn Độ. Hồi ấy, cuộc nội chiến Nepal đang đi vào giai đoạn kết
thúc và cũng giống như cuối thời gian loạn lạc ở bất cứ nơi đâu chuyện mất trật
tự trị an là một hệ luỵ đi kèm cho các cuộc “cách mạng bạo lực”. Huống chi, đó
lại là vùng biên giới luôn luôn mở cho bất kỳ người Ấn Độ và Nepal nào qua
lại tự do, lại là vùng quân đội Maoist Nepal với sự hỗ trợ của Maoist Ấn Độ
hoạt động mạnh mẽ nhất.
Vì sao tôi “phải” tìm
đến tận nơi ấy?
As 3rd of November 2016 draws near, the light in the first floor room of the Degu Taleju temple stays on for longer than usual. The said floor, taken up by a special committee – a society, if you will, is neatly tucked behind by a tiki-jhya, a latticed window. For the rest of the year, the lights there flicker on for few minutes here and there, but once the monsoon ebbs downand the atmosphere invokes swonti, the light of the office tends to stay on, and on. And, why wouldn’t it? The dancers and the organizers behind the KartikNachare busy at work preparing for a great show.
